‘’Güçyetmez ’in önerileri kurultaya damga vurdu’'

İnşaat Mühendisleri Odası Gaziantep Şube Başkanı Burkay Güçyetmez, Ankara’da düzenlenen İnşaat Mühendisliği Kurultayı’nda, inşaat mühendisliği mesleğinin ve meslektaşlarının sorunlarını gündeme taşıdı ve tarihe geçecek çözüm önerilerini sundu. TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası tarafından düzenlenen 2. İnşaat Mühendisliği Kurultayı Ankara’da gerçekleştirildi. Türkiye’nin dört bir tarafından gelen inşaat mühendislerinin katıldığı kurultay iki gün sürdü. İnşaat Mühendisleri Odası Gaziantep Şube Başkanı Burkay Güçyetmez ve Yönetim Kurulu Üyeleri de kurultaya katılarak, inşaat mühendisliği mesleğinin geleceği ve yapı güvenliğinin sağlanması için önerilerini dile getirdi. Yaklaşık bir yıllık yoğun hazırlık süreci sonucunda gerçekleştirilen kurultayda, İnşaat mühendisliğinin niteliksel sorunları ve çözüm yolları, Çalışma alanları ve istihdam, Kamusal politikalar, Mühendislik eğitimi ve Geleceğin mesleki ihtiyaçları gibi ana başlıklar görüşüldü. Tüm başlıklara yönelik, gerekçeleriyle birlikte toplamda 2494 öneri 6 ana başlık altında görüşülerek 52 maddeden oluşan karar taslakları oluşturuldu. İMO Gaziantep Şube Başkanı Burkay Güçyetmez, dile getirdiği konular ve önerileri ile kurultaya damga vururken, alınan kararlarda da önemli etki sahibi oldu. Kurultay gündeminin belirlenmesinde önemli pay sahibi olan Başkan Güçyetmez, özellikle inşaat mühendislerinin ömür boyu sorumlu tutulmaları hakkında, Yetkin Mühendislik Sistemine geçilmesi, inşaat mühendisliği eğitiminin niteliğinin arttırılması ve müteahhitlik sistemiyle ilgili düzenlemeler konusunda getirdiği önerilerle meslektaşlarından büyük alkış topladı. Ankara’da düzenlenen 2. İnşaat Mühendisliği Kurultayını değerlendiren İMO Gaziantep Şube Başkanı Burkay Güçyetmez, uygarlığın öncüleri olan inşaat mühendislerinin geleceği ve insanlarımızın daha sağlıklı ve güvenli yapılara kavuşması açısından kurultayın büyük önem taşıdığını söyledi. Başkan Güçyetmez, kurultayda özellikle iki konu üzerinde özellikle durduklarını belirterek, şöyle devam etti: “İnşaat Mühendisleri Odası Genel Merkezi tarafından düzenlenen kurultayımız son derece başarılı ve verimli geçti. İMO Gaziantep Şubesi olarak kurultayda dile getirdiğimiz konuların en önemlileri ömür boyu sorumluluk kavramının yanlışlığı ve Yetkin Mühendislik Kavramı oldu." MÜHENDİSLERİN YETKİ VE SORUMLULUKLARI Başkan Güçyetmez; "Mevcut sistemde yetki ve sorumluluk arasındaki çarpık ilişki, mühendislik mesleğinin saygınlığını düşürmekte ve meslektaşları büyük risklerle karşı karşıya bırakmaktadır. ‘Yetki ve sorumluluğun dengeli dağılımının önemi, mesleki eylemlerin etik, yetkin ve hesap verilebilir olmasını sağlamaktan geçer. Dengenin olmaması, mühendisleri yetkisi olmayan işlerden sorumlu tutarak mesleki itibarı zedeler ve en kritik durumda (deprem gibi afetlerde) yıkımın sorumluluğunu orantısız bir şekilde tek bir gruba yükleyerek adaletsizliğe yol açar. Bu denge, mühendislik hizmetlerinin yalnızca bir maliyet unsuru olarak değil, can ve mal güvenliğinin teminatı olarak görülmesini sağlar. Yetki ve sorumlulukların net bir şekilde belirlenmesi, hatalı uygulamalarda sorumlulukların belirsiz kalmasının önüne geçer. Aksi takdirde, sahadaki teknik disiplin geri planda kalmakta ve teknik kararlar mevzuata göre değil, yöneticilerin veya müteahhitlerin keyfine göre alınabilmektedir. Herhangi bir mühendislik hizmeti veya ürününün sorumluluğu, hizmet tamamlandıktan sonra sonsuz süreli olamaz. Bu sınırsızlık hali gerçek sorumluların tespiti, yargılanması ve dolayısıyla adaleti de engellemektedir. Bunun somut örnekleri deprem yargılamalarında görülmektedir. Hatalı imar kararları, imar afları, yapısal elemanlar veya yapısal sistemi etkileyen müdahaleler ve bakımsızlık gibi fiillerin sorumluları ile teknik/idari mevzuatsal sorunlar yargılama dışı kalabilmektedir. Yetki ve sorumlulukların yasal olarak açıkça tanımlanması ve denetlenmesi, yıkımlarda sorumluluğu bulunan herkesin yargı önüne çıkarılması ve hesap sorulması talebinin gerçekleşebilmesi için gereklidir. Sistemsel zafiyetler ve idari kararlar göz ardı edilip, sadece teknik elemanların kovuşturmaya tabi tutulması yeni adaletsizliklere yol açmaktadır. Liyakatin yapı üretim sürecinin bir parçası haline getirilmesi şarttır. Ayrıca mesleki sorumluluk sigortası, sınırsız sorumluluğun caydırıcılığını azaltarak nitelikli üretimi destekleyecektir. Yapı üretim süreçlerinde görev alan meslektaşlarımızın maruz kaldığı çarpık yetki-sorumluluk ilişkisi göz önüne alınarak; sağlıklı bir yapılaşma düzeni kurmak ve mühendislerin hukuki güvencesini sağlamak amacıyla aşağıdaki tedbirlerin ivedilikle hayata geçirilmesi zorunluluktur: İnşaat Mühendisliğinin tüm hizmet alanlarında farklı mühendislik rollerinin görev, yetki ve hukuki/cezai sorumlulukları ilgili Bakanlık veya kurumlar tarafından net bir şekilde ayrıştırılmalıdır. Mesleki yetkiler ve buna bağlı sorumluluklar, yapılan işin niteliğine ve yapan kişinin Yeterliğine göre verilmelidir. Yeterlilik tespiti ilgili meslek örgütleri tarafından verilen Yetkinlik/yeterlik belgelerine göre yapılmalı, yetki ve sorumluluklarda denge gözetilmelidir. Mühendislerin sorumlulukları ömür boyu ve sınırsız olmaktan çıkarılmalıdır. Sorumluluk, Yapının inşa edildiği dönemin yasa ve mevzuatlarına göre değerlendirilmelidir. Sorumluluk risklerini dengelemek için mesleki sorumluluk sigortası zorunlu hale getirilmelidir. Ayrıca teknik değerlendirme hatalarının önüne geçmek ve adil yargılamayı Sağlamak amacıyla ihtisas mahkemeleri kurulmalıdır. İnşa sürecinde görev alan tüm çalışanların yeterlilikleri belgelenmeli ve sorumlulukları Yasal olarak tanımlanarak tüm sorumluluğun tek bir kişiye yüklenmesi engellenmelidir. ’dedi. NİTELİKLİ MÜHENDİSLİK HİZMETLERİ İÇİN YETKİN MÜHENDİSLİK ŞARTTIR Başkan Güçyetmez ‘in kurultayda dile getirdiği konulardan birisi de “Yetkin Mühendislik” oldu. Türkiye’de uzun yıllardır tartışılan ancak uygulamaya konulmayan Yetkin Mühendislik konusuna dikkat çeken Başkan Güçyetmez, şöyle devam etti: Yetkin Mühendislik sisteminin hayata geçirilmesi, hem mesleki liyakat ve etik değerlerin güçlenmesi hem de kamu güvenliğinin sağlanması açısından kaçınılmazdır. Yetkin Mühendislik, yapı üretim sürecinin ve sonuçlarının doğrudan kamu güvenliğini ve toplumsal refahı etkilemesi nedeniyle hayati öneme sahiptir. Yetkin Mühendislik sisteminin kurulabilmesi için 3458 sayılı Mühendislik ve Mimarlık Kanunu’nun değiştirilmesi şarttır. Bu sistemi hayata geçirecek en yetkili kurum, meslek mensuplarının sicilini ve faaliyetlerini takip eden, anayasal yetkiye sahip olan meslek odalarıdır. Bu doğrultuda;1938 yılından bugüne değiştirilmemiş olan 3458 sayılı Mühendislik ve Mimarlık Hakkında Kanun derhal değiştirilmelidir. TMMOB bağlı meslek odalarına, kendi meslektaşlarını yetkinliklerine göre belgelendirme hakkı tanınmalıdır. Mühendislik yetki ve sorumlulukları, yalnızca diploma sahipliğine değil; bilgi, deneyim ve etik değerlere dayalı bir Yetkin Mühendislik/Yeterlik Belgelendirme sistemiyle kademeli olarak tanımlanmalıdır. Yapı üretim sürecinin tüm aşamalarında (planlama, proje, inşa ve denetim) yetkinlik düzeylerine göre belgelendirilmiş mühendislerin görevlendirilmesi sağlanmalıdır. ŞANTİYE ŞEFLİĞİ YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDA ÇALIŞAN MÜHENDİSLER Şantiye şefi, projenin fen ve sanat kurallarına uygunluğunu denetleyen, işçi sağlığı ve güvenliği tedbirlerini uygulatan asli unsurdur. Şantiye şefinin taşıdığı sorumluluk ve şantiye alanında yüklendiği görevin kapsamı dikkate alındığında, bu görevin tam zamanlı olarak ifa edilmesi zorunluluktur. Her şantiye şefi sadece bir şantiyede tam zamanlı olarak görevlendirilmelidir. Şantiye şefliği sürekli eğitime ve mesleki tecrübeye gereksinim duyan bir görevdir. Bu görevi yerine getirecek kişilerin ilgili meslek odalarınca verilen eğitimlere katılıp Belgelendirilmeleri zorunlu tutulmalıdır. Gerçeğe aykırı beyanda bulunarak şantiye şefliği üstlenilmesinin önüne geçilmesi için şantiye şeflerinden Oda Kayıt Belgesi istenmelidir. Şantiye şefleri İnşaat Mühendisi Öneri Ücret Hesap Tablosu ücretleri referans alınarak belirlenen mühendislik asgari ücretinin altında çalıştırılmamalı, hak ve ücretleri yasal güvenceye alınmalıdır. Şantiye şeflerinin işveren (müteahhit) ile yapacağı hizmet sözleşmeleri ilgili meslek odası tarafından belirlenen tip sözleşmeler çerçevesinde olmalıdır.